کاربرد فضا نگهدار در دندانپزشکی کودکان

نقش دندان شیری کودکان تنها جویدن غذا نیست. هر دندان شیری به عنوان یک راهنما برای در آمدن دندان دائمی جایگزین که از زیر دندان شیری رویش می یابد عمل می کند.اگر دندان شیری کودک زود تر از زمان طبیعی از دست برود، دندان دائمی جایگزین آن، راهنمای رویش خود را از دست می دهد. در این صورت ممکن است در موقع در آمدن کج شده یا در جای غیر طبیعی رویش کند.همچنین دندان های مجاور به سمت فضای خالی دندان شیری از دست رفته متمایل می شوند.به این ترتیب این فضا کوچک شده و دندان های دائمی فضای کافی برای درآمدن در محل طبیعی خود را نخواهند داشت.
فضا نگهدار موجب حفظ فضا های ناشی از زود از دست رفتن دندان های شیری شده تا در زمان روییدن دندان های دائمی، فضای کافی برای رویش آن ها وجود داشته باشد.

انواع فضا نگهدار

فضا نگهدار ثابت
فضا نگهدار ها از استینلس استیل یا مواد پلاستیکی یا از هر دو ساخته می شوند. بعضی از فضا نگهدار ها متحرک هستند و می توان آنها را از دهان در آورد و دوباره قرار داد. بعضی از انواع دیگر ثابت هستند و روی دندان ها چسبانده می شوند. فضا نگهدار های متحرک قسمت هایی دارند که از مواد پلاستیکی ساخته شده و فضاهای خالی ناشی از کشیدن یا از دست رفتن زود هنگام دندان های شیری را باز نگه میدارند. فضا نگهدارهای متحرک بیشتر در کودکان بزرگتر که توانایی نگه داری و مراقبت از آن را دارند استفاده می شوند. بسته به اینکه چند دندان شیری از دست رفته باشد و همچنین سن کودک و وضعیت رویشی دندان های دائمی از انواع متنوعی از فضا نگهدارها استفاده میشود. بعضی از فضا نگهدار ها می توانند دارای دندان مصنوعی هم باشند که در قسمت های جلویی دهان موجب باز گرداندن زیبایی و در قسمت های عقبی دهان کمک به جویدن کودک می کنند.

فضا نگهدارها اغلب توسط دندان پزشک متخصص کودکان و بطور اختصاصی برای هر کودک و توسط قالبگیری از دهان کودک ساخته می شوند. طی چند روز اول استفاده از فضا نگهدار ممکن است کودک حس نا معمول داشته باشد که به تدریج بر طرف می شود. فضا نگهدار متحرک ممکن است روی تکلم کودک تاثیر بگذارد، ولی طی چند روز کودک می آموزد که چگونه به طور طبیعی با آن صحبت کند.

نگهداری و مراقبت از فضا نگهدارفضا نگهدار متحرک

مسواک زدن منظم کودک برای حفظ سلامت لثه در نواحی تماس با فضا نگهدار ضروری است. در مورد فضا نگهدارهای ثابت باید از جویدن غذاهای سخت و چسبنده توسط کودک که می تواند موجب شل شدن حلقه دور دندان و جدا شدن سیم متصل به آن شود، جلوگیری کرد.

رویش دندان های دائمی در کودکان

رویش دندان های دائمی در کودکان معمولا در سن ۶ یا ۷ سالگی آغاز می شود. به این دندان ها آسیاهای ۶ سالگی گفته می شود. این دندان ها در پشت آخرین دندان های آسیای شیری و بدون اینکه جایگزین هیچ دندان شیری شوند، در می آیند. به این دلیل که رویش آن ها با افتادن دندان شیری همراه نیست، والدین اغلب متوجه رویش آنها نشده و با دندان شیری اشتباه گرفته میشوند که ممکن است سبب سهل انگاری در رسیدگی به موقع به آن ها شود. در صورتی که به طور ایده آل، این دندن ها باید در طول مدت زندگی در دهان باقی بمانند.

اهمیت دندان های شیری در کودکان

دندان های شیری از شش ماهگی شروع به روییدن کرده و در حدود دو و نیم سالگی رویش آن ها کامل می شود. مینای دندان های شیری نسبت به دندان های دائمی مواد معدنی کمتری داشته و به این سبب نسبت به تشکیل پوسیدگی مستعد تر هستند. دندان های شیری نقشی ضروری در جویدن و یادگیری تکلم و صحبت کردن کودک دارند. جویدن کافی غذا مرحله اول در هضم و جذب کامل غذاست که این مهم با داشتن دندان هایی سالم ممکن است، مخصوصا در کودکان که به دلیل رشد سریع، نیاز به دریافت و جذب کافی مواد غذایی دارند. سوی دیگر داشتن مجموعه ای از تمام دندان ها برای یادگیری و تلفظ صحیح اصوات ضروری است. همچنین دندان های شیری نقش حیاتی در داشتن دندان های دائمی منظم در آینده که به شکل صحیح و ردیف در کنار هم قرار گرفته باشند، ایفا می کنند. اهمیت دندان های شیری در کودکان با توجه به این مطالب به خوبی آشکار می گردد. بسیار مهم و ضروری است تا از دندان های شیری به خوبی مراقبت شده و در صورت لزوم درمان شوند تا  از دست رفتن و کشیدن زودتر از موعد اتفاق نیفتد و این دندان ها بتوانند در سن و زمان طبیعی خود بیافتند. حفظ دندان های شیری تا زمان رویش دندان های دائمی که جایگزین آن ها می شوند، از بسیاری از مشکلات دندانی در آینده پیش گیری خواهد کرد. توجه به مراقبت های بهداشت دهانی و دندان کودک از اولین ماه های زندگی، پایه و اساس داشتن دندان های دائمی سالم در آینده است. علاوه بر رعایت بهداشت کافی، رژیم غذایی مناسب نقش کلیدی در سلامت دندانی دارد. مهمترین مساله در مورد نقش رژیم غذایی در سلامت دندانی، توجه به میزان و نحوه مصرف مواد قندی  و مواد غذایی حاوی آن از قبیل شیرینی و شکلات است. میزان مصرف مواد قندی و از آن مهم تر، تکرر و تناوب مصرف آن ها در طی شبانه روز بویژه از بعد از ظهر به بعد، باید به حداقل ممکن کاهش یابد.

پوسیدگی زود هنگام دوران کودکی (ECC)

پوسیدگی زودهنگام کودکی

پوسیدگی شدید زودهنگام دوران کودکی

والدین و مراقبین نوزادان بایستی به خوبی در مورد خطرات تغذیه نوزادان با شیشه شیر محتوی شیر، آبمیوه ها و نوشیدنی های شیرین، بویژه در هنگام خواب آنها آگاه باشند. چنین کاری موجب می شود تا دندان های کودک به مدت زمانی طولانی در تماس با مواد قندی قرار داشته باشد که اغلب و به سرعت موجب پوسیدگی های زیاد و وسیع در دندان های نوزادان و کودکان نو پا خواهد شد. به این وضعیت پوسیدگی زود هنگام دوران کودکی (ECC) و یا اصطلاحا “پوسیدگی شیشه شیر” گفته می شود.
اگر هرگونه علائمی از پوسیدگی دندانی در دندان های کودکان زیر ۳ سال مشاهده شود، به این حالت “پوسیدگی شدید زودهنگام دوران کودکی” (S-ECC) گفته می شود. دراین صورت باید هر چه سریعتر به دندانپزشک کودکان مراجعه شود.

پیشگیری از چنین مشکلاتی با توجه به نکات زیر قابل انجام است:
– مراقب باشید که هیچ گاه کودک در حالی که شیشه شیر به دهان دارد به خواب نرود
– کودک را به تغذیه از طریق فنجان تشویق کنید
– تغذیه کودک از طریق شیشه شیر را در ۱ سالگی متوقف کنید
– از آغشته کردن پستانک به عسل و یا هر ماده شیرین دیگر خود داری کنید
– رژیم غذایی متنوعی را با توجه به سن کودک و توصیه های موجود در مورد تغذیه در نظر بگیرید
– مراجعه منظم به دندانپزشک کودکان را فراموش نکنید

اولین معاینه نوزاد توسط دندانپزشک متخصص کودکان نباید دیرتر از ۶ ماهگی انجام شود
در طی این مراجعات، دندانپزشک کودکان نکات و اطلاعات لازم در این زمینه را با والدین کودک در میان خواهد گذاشت

و مهمترین نکته اینکه همواره به یاد داشته باشید:
کودک بایستی تغذیه شده و سپس به تختخواب برود نه اینکه به تختخواب برود و سپس تغذیه شود

چگونه ترس و اضطراب کودکان از دندانپزشکی را کاهش دهیم

به همراه آوردن یک کودک ترسان و مضطرب به مطب دندانپزشکی، اغلب تجربه مشکلی برای والدین است. برای تخفیف و غلبه بر این مشکل، والدین کودک چه تمهیداتی را می توانند به کار برند؟ در اینجا به چند نکته اشاره می شود که می تواند به حل این مشکل کمک کند.

اضطراب کودکان از دندانپزشکی

با کودک خود صحبت کنید

صحبت کردن با کودک در مورد اضطراب او، نه تنها موجب می شود که او احساس بهتری پیدا کند، بلکه به شما کمک می کند تا ریشه و دلیل مشکل را بیابید. به عنوان مثال ممکن است همکلاسی او تجربه ناخوشایند و ترسناکی را در مورد ملاقات دندانپزشکی خود برای کودک شما نقل کرده باشد یا از طریق تلوزیون تصاویر ناراحت کننده ای را در مورد اعمال دندانپزشکی مشاهده کرده باشد. وقتی موضوع برای شما روشن شد، یک زمان مناسب را برای صحبت با کودک خود در این زمینه اختصاص دهید. سعی نکنید ترس او را کاملا بی مورد و کوچک و بی اهمیت جلوه دهید، اجازه دهید بداند که او را درک می کنید. می توانید تجربه خود از ترسی که قبلا و هنگامی که در موقعیت مشابه او احساس کرده بودید را با او در میان بگذارید. این یک روش عالی برای ایجاد اعتماد بین شما و کودک است و موجب می شود تا او با شما همراهی بیشتری داشته باشد.

به موضوع شکل و جنبه خانوادگی دهید

اختصاص یک وقت ویزیت دندانپزشکی برای یکی از والدین یا یکی از خواهر و برادر ها، همزمان با ویزیت دندانپزشکی کودک، موجب می شود که او احساس کند تنها نیست. کودکان اغلب تمایل دارند از رفتار خواهر و برادر بزرگتر خود الگو برداری کنند و سعی می کنند شبیه آنها باشند. اجازه دادن به کودک برای تماشای خواهر و برادر خود در حالی که روی صندلی دندانپزشک نشسته و دندانپزشک اطفال او را معاینه می کند، اعتماد به نفس لازم را به او می دهد و زمانی که نوبت او فرا رسید، او برای نشستن روی صندلی دندانپزشکی از سوی شما و خواهر یا برادر خود تشویق خواهد شد.

خونسرد و آرام باشید

این موضوع ثابت شده است که کودکان اضطراب والدین خود را درک کرده و این اضطراب به آن ها منتقل می شود. هنگامی که در مورد وضعیت دندان های کودک خود و لزوم مراجعه به دندانپزشک اطفال با او یا فرد دیگری صحبت می کنید و همینطور در روز ملاقات دندانپزشکی و هنگام صحبت با دندانپزشک کاملا خونسرد بوده و معمولی رفتار کنید و از به کار بردن کلماتی که اضطراب کودک را بر می انگیزد و یا حاکی از نگرانی شما است خود داری کنید. در هنگام ویزیت دندانپزشکی و هنگامی که کودک روی یونیت دندانپزشکی نشسته است، با کودک صحبت نکنید و اجازه دهید دندانپزشک کودک، موقعیت را اداره کند. به کار بردن یک جمله نا به جا از سوی شما، مخصوصا اگر با لحنی مضطرب و نگران ادا شود، ممکن است منجر به از دست رفتن همکاری کودک گردد.

با دندانپزشک کودک خود صحبت کنید

بهتر است قبل از قرار ملاقات، در مورد ترس و اضطراب او، با دندانپزشک کودک خود صحبت کنید. در صورتی که فرزندتان در گذشته تجربه یک جلسه دندانپزشکی نا خوشایند و توام با گریه و عدم همکاری مناسب داشته است، این موضوع را با دندانپزشک کودک در میان بگذارید. اطلاع دندانپزشک اطفال از این موضوع موجب می شود که او تمهیدات لازم را در این زمینه پیش بینی کرده و زمان بیشتری را برای حل این مشکل اختصاص دهد.

به کار بردن به این نکات تا حد زیادی  اضطراب فرزند شما در طی ملاقات های دندانپزشکی  را کاسته و آمادگی کافی برای انجام درمان های دندانپزشکی کودکان را کسب خواهد کرد.

در صورت بیرون افتادن دندان از دهان کودک در اثر ضربه چه باید کرد؟

یکی از جدی ترین آسیب هایی که به دندان های دائمی کودکان در سنین مدرسه وارد می شود، خارج شدن و بیرون افتادن دندان از دهان در اثر ضربه به فک و صورت به دنبال حوادثی از قبیل زمین خوردن است. با انجام اقدامات فوری و مناسب می توان چنین دندان هایی  را به طور موفقیت آمیزی در محل خود در دهان قرار داد، به نحوی که سال ها در دهان به طور طبیعی باقی بمانند. کلید موفقیت در این خصوص داشتن دانش کافی و اقدام سریع است.

بیرون افتادن دندان کودک

اقدامات لازم به هنگام خارج شدن دندان کودک از دهان:

۱.دندان را پیدا کرده و آن را در محل حادثه رها نکنید.
دندان را از قسمت تاج آن بگیرید. عدم لمس ریشه احتمال آسیب به ریشه را کاهش می دهد.
۲.در صورت آلودگی قابل مشاهده سطح دندان، به ملایمت آن را آب بکشید.
از آب لوله کشی سرد استفاده کنید.
از صابون یا مواد شیمیایی استفاده نکنید.
روی دندان دست نکشید و آن را خراش ندهید.
دندان را خشک نکنید.
دندان را داخل دستمال کاغذی یا پارچه ای قرار ندهید.
۳.در صورت امکان، دندان را داخل دهان در محل حفره خود قرار دهید.
هر قدر دندان زود تر در محل خود قرار گیرد، شانس بهبودی دندان افزایش می یابد.
۴.دندان را در تمام مدت مرطوب نگه دارید.
در صورت عدم موفقیت در قرار دادن دندان در حفره خود، آن را تا مراجعه به دندانپزشک اطفال مرطوب نگه دارید.
به این منظور دندان را در سرم نمکی(نرمال سالین) و یا شیر سرد قرار دهید. در صورت عدم دسترسی، و در صورتی که کودک به قدری بزرگ شده است که بتواند دندان را بدون بلعیدن در دهان نگه دارد، دندان را داخل دهان کودک و کنار گونه  قرار دهید.
دندان را داخل آب قرار ندهید، زیرا به سلول های زنده سطح ریشه دندان آسیب وارد می کند، با این وجود خشک شدن دندان، از قرار دادن کوتاه مدت دندان در آب بسیار مضر تر است.
۵.در اسرع وقت به دندانپزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

پوسیدگی دندان نوزادان ناشی از شیر خوردن شبانه

پوسیدگی به دلیل شیشه شیرشیر خوردن شبانه نوزادان و کودکان اغلب موجب ایجاد پوسیدگی در دندان های جلو و بالا می شود ولی ممکن است سایر دندان ها را نیز درگیر کند. عوامل زیادی در ایجاد پوسیدگی دندانی نقش دارند. یک عامل شایع، استفاده از نوشیدنی های شیرین به دفعات زیاد و به مدت طولانی است. به خواب رفتن کودک به همراه شیشه شیر که حاوی شیر، آبمیوه و یا هر مایع شیرین دیگر حاوی قند باشد، موجب پوسیدگی دندان ها در مدت زمان بسیار کوتاهی خواهد شد. این پوسیدگی ها اغلب با سرعت بسیار زیادی پیشرفت می کنند و می توانند موجب ایجاد عفونت، آبسه و دندان درد در کودک شوند. شیر خوردن شبانه نوزاد باید به هنگام درآمدن نخستین دندان ها یعنی در حدود ۶ ماهگی متوقف شود. توجه به این توصیه نقش مهمی در پیشگیری از پوسیدگی دندان در کودکان کم سن و سال دارد.

پیشگیری از پوسیدگی دندان کودکان

پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی است که توسط باکتری هایی که اغلب توسط بزاق مادر به نوزاد منتقل می شود ایجاد می شود. وقتی مادر قاشق یا پستانک نوزاد را برای امتحان کردن دما یا تمیز کردن آن در دهانش قرار می دهد، موجب منتقل شدن باکتری های دهان خود به نوزاد می شود، بنابراین لازم است از انجام این عادت خود داری شود. بعد از شیر دادن به نوزاد، لثه نوزاد را با یک دستمال پاکیزه و مرطوب به ملایمت تمیز کنید. بعد از درآمدن دندان های شیری نوزاد، آن ها را توسط یک مسواک سایز کودکان و به همراه خمیر دندان حاوی فلوراید به آرامی مسواک کنید. میزان خمیر دندان به کار رفته باید بسیار کم و مقدار آن در حد یک دانه برنج باشد. اولین معاینه دندانپزشکی باید توسط دندانپزشک اطفال قبل از یک سالگی انجام شود. توجه و به کار گیری توصیه هایی که توسط دندانپزشک متخصص کودکان ارائه می شود موجب خواهد شد فرزند شما در دوران کودکی و سپس در بزرگسالی از دندان هایی سالم برخوردار باشد.